Invoering Talentgericht onderwijs bij Fontys, daar vindt medezeggenschap wel wat van

Dit zijn de deelnemers aan het eerste rondetafelgesprek over TGO op Fontys Hub: senior onderwijsjurist Rob van den Boom (cmr), docent Alison Loenen-Sharp (oc) en docent Janneke van den Heuvel (imr).

Een zonnige najaarsdag op de vierde verdieping van Fontys Nexus, gelegen op de TU/e-campus met uitzicht op innovatieve ondernemingen en het vroegere Philips. Alison koos deze plek voor het gesprek: ‘Philips heeft hier zijn wortels, en dat voel je nog steeds. Het is een plek waar innovatie en geschiedenis samenkomen.’ Een symbolische setting voor een discussie over onderwijsvernieuwing.

Na een korte kennismaking gaan de drie in gesprek over zes stellingen:

Stelling 1: Fontys voert onderwijsvernieuwing in zonder veel ruggenspraak met de werkvloer
Rob: ‘Niet helemaal, of eigenlijk: helemaal niet. Ik vind dat Fontys medewerkers juist goed betrekt bij onderwijsvernieuwingen. Dat gebeurt zeker niet zonder overleg.’
Janneke, docent bij Fontys HRM en Toegepaste Psychologie: ‘In het beginstadium namen we het hele instituut goed mee, maar toen de vaart erin kwam, moest er (te) snel geschakeld worden. Dat gaf sommigen het gevoel dat ze ineens voor voldongen feiten stonden, zonder zich al bekend met/ of bekwaam genoeg te voelen voor de nieuwe aanpak. Dit zorgde voor spanning, vooral onderling op de werkvloer. Het is merkbaar dat de zichtbaarheid van de imr dan nog niet optimaal is, terwijl dit juist een manier kan zijn om ook anoniem je stem te laten horen.’
Alison: ‘Vanwege dat gevoel van bekwaamheid, is professionalisering van docenten ook zo belangrijk.’

Stelling 2: De medezeggenschap heeft slechts beperkte invloed op de manier waarop TGO bij Fontys vorm krijgt
Rob reageert: ‘Ik denk dat de mate van invloed afhangt van hoe dicht een medezeggenschapsorgaan bij de werkvloer staat. Als cmr hebben wij bijgedragen aan het overkoepelende kader TGO voor heel Fontys. We hebben bijvoorbeeld aangedrongen op een gezamenlijke terminologie. Dat is hoogover, uiteindelijk zijn het de imr-en die de details invullen en de opleidingscommissies die over de kwaliteit waken.’
Alison, docent bij de opleiding Elektrotechniek: ‘De inbreng die we leveren wordt zeker gewaardeerd, zelfs als de discussies soms stevig zijn. Wij zijn bij Elektrotechniek bezig met versie 2.0 van ons nieuwe curriculum, het wordt steeds aangepast en verbeterd.’

Stelling 3: De instituten bij Fontys zouden veel meer van elkaar kunnen leren bij de invoering van TGO
In koor: ‘100 procent ja!’
Alison licht toe: ‘Daar is geen discussie over. Er zit zoveel waarde in het leren van elkaar. Het zou heel nuttig zijn om de lessen van eerdere implementaties van TGO op te halen bij andere instituten. Wij zijn tegen bepaalde obstakels aangelopen waarvan anderen zouden kunnen leren. Ik merk gelukkig dat die kennisdeling nu op gang komt.’
Janneke vult aan: ‘Ik ben betrokken bij een professionele werkplaats en daar zie ik echt de meerwaarde van samenwerken. Het is waardevol om samen te kijken naar vraagstukken en de blinde vlekken van je eigen instituut te ontdekken.’
Rob benadrukt het belang van kennisdeling: ‘Stimuleer een nieuwsgierige houding binnen je team. Ga bij andere instituten kijken en leer van elkaar. Die boodschap dragen wij als cmr uit.’

Stelling 4: De medezeggenschap is bij Fontys niet altijd transparant genoeg en daardoor weet de werkvloer niet goed op welke punten zij invloed uitoefenen
Janneke geeft aan dat er wel transparantie is, maar dat de zichtbaarheid absoluut nog beter kan: ‘We hebben geen verborgen agenda, maar ik begrijp dat collega’s niet altijd weten wat we doen. Daarom vinden wij het belangrijk om korte lijntjes gaan houden met onder andere de teamcoördinatoren binnen ons instituut. Zij fungeren als thermometer voor wat er leeft op de werkvloer. En ook het geluid van de pittige columns van een collega in Bron (onafhankelijk nieuwsplatform, red.), nemen wij mee.’
Rob: ‘Onze agenda is openbaar en we zijn transparant, maar het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Wij moeten actief zichtbaar zijn, maar medewerkers moeten ook op zoek gaan naar informatie en ons benaderen als ze ergens mee zitten.’
Alison: ‘Zichtbaarheid is zeker een aandachtspunt, niet voor niets hebben we daar als oc middelen voor gekregen.’

Stelling 5: De bezuinigingen binnen Fontys maken de invoering van TGO extra lastig
Alison: ‘Als oc stellen we inderdaad vragen over de invloed van bezuinigingen op ons onderwijs.’ Rob reageert: ‘In de kaderbrief, die een overzicht geeft van komende uitgaven, is duidelijk opgenomen dat Fontys blijft investeren in ontwikkeling en TGO, ook al leidt dat tijdelijk tot rode cijfers. (zie ook: College van bestuur: 'Spannende en dynamische tijd voor Fontys', red.) Het uitgangspunt is positief, maar de dalende studentenpopulatie en de druk om te bezuinigen zijn voelbaar.’
Alison merkt op dat er door die krimpende studentenaantallen minder mensen beschikbaar zijn: ‘Je wilt niet dat de werkdruk te hoog wordt, en dat gevaar dreigt vaak bij de invoering van een nieuwe onderwijsvorm zoals TGO.’
Rob adviseert: ‘Het is belangrijk om de uitrol van TGO te spreiden over de lange termijn om de werkdruk beheersbaar te houden.’
Janneke ziet in de bezuinigingen ook kansen: ‘Je gaat kritischer kijken naar je processen en waar mogelijk efficiënter werken.’

Stelling 6: Zonder de medezeggenschap kan TGO niet goed worden ontwikkeld, de medezeggenschapsraden zijn essentieel om het management te voeden en een vinger aan de pols te houden
Rob: ‘Zonder onze inbreng had TGO er misschien ook wel gekomen, maar de rol van medezeggenschap is cruciaal als schakel tussen de directie en de werkvloer.’
Janneke voegt toe: ‘Mensen moeten ergens hun verhaal kwijt kunnen en de ruimte hebben om te ventileren. Daarin spelen wij als medezeggenschap een belangrijke rol.’